استیبل کوین‌ها (StableCoins) ارزهای دیجیتال با ثبات یا ارزهای دیجیتال با قیمت ثابت، یکی از نوآوری‌های جالب دنیای ارزهای دیجیتال هستند.

می‌دانید که ویژگی بارز این ارزها، ثبات قیمت آنهاست، قیمت این ارزها در شرایط مختلف ثابت است و مانند سایر انواع ارزهای دیجیتال دچار نوسان نمی‌شود.

برخی از استیبل کوین‌های شناخته‌ شده مانند تتر برای حفظ ثبات قیمت خود، از یک ارز فیات (پول رایج) مانند دلار آمریکا به‌ عنوان پشتوانه استفاده می‌کنند.

همین باعث شده که بسیاری گمان کنند همه استیبل کوین‌ها با پشتوانه ارزهای فیات تولید می‌شوند، در صورتی که ما اکنون استیبل کوین طلا هم داریم، ارز دیجیتالی که قیمت آن همیشه با قیمت جهانی طلا برابر است.

چرا قیمت استیبل کوین ثابت است؟

استیبل کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که از روش‌های مختلفی برای ثابت نگه‌ داشتن ارزش‌ آنها استفاده می‌شود.

آنها ارزهای دیجیتالی هستند که با این هدف طراحی شده‌اند که ثبات قیمتی شبیه به آن چیزی که در ارز های فیات مشاهده می‌کنیم را برای ارزهای دیجیتال به ارمغان بیاورند و در عین حال، امنیت، سرعت بالا و هزینه اندک تراکنش‌های دارایی‌های مجازی را حفظ کنند.

استیبل کوین‌ها در ابتدا به وجود آمده بودند تا تأثیر نوسانات قیمتی ارزهای دیجیتال را در معاملات به حداقل برسانند و به‌ عنوان یک پل ارتباطی برای مؤسسات مالی و سرمایه‌ گذاری جریان اصلی عمل کنند.

اما اکنون آنها تلاش می‌کنند تا راه خود را به حوزه امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) و بانکداری معمولی باز کنند، هزینه‌های پرداخت‌‌ها را کاهش دهند و از حجم فشار آنها کم کنند.

در حال حاضر ده‌ ها استیبل کوین با الگوریتم‌ های کارکردی گوناگون بر روی انواع شبکه‌ های بلاک چینی ایجاد شده‌اند اما به‌طور کلی استیبل کوین‌ها از روش‌های مشخصی برای حفظ ثبات خود استفاده می‌کنند.

یک سوءتفاهم رایج درباره استیبل کوین‌‌ها، ثابت‌بودن ارزش آنها نسبت به تمامی پول‌ های فیات است، باید بدانیم که مفهوم ثبات قیمت امری کاملاً نسبی است.

به‌عنوان مثال استیبل کوین‌های دلاری، فقط نسبت به دلار ارزش ثابتی دارند اما اگر قیمت دلار در برابر سایر ارزهای ملی دستخوش تغییر شود، قیمت استیبل کوین‌ها هم به همان نسبت تغییر خواهد کرد.

همچنین استیبل کوین‌های با پشتوانه دارایی (مانند طلا) و یا استیبل‌ کوین‌های جفت‌شده با ارزهای دیجیتال (مثل WBTC)، ارزشی معادل با واحد‌های پشتوانه خود دارند که لزوماً به‌معنای ارزش دلاری ثابت نیست.

به‌طور کلی ارزش استیبل کوین‌ها فقط نسبت به ارز یا دارایی خاصی ثابت است، در حالی که ارز ها یا دارایی‌ های پشتوانه استیبل کوین‌ ها، خود می‌توانند ارزش متغیری داشته باشند.

انواع استیبل کوین‌

استیبل کوین‌ها بر اساس نحوه عملکردشان به ۵ دسته کلی تقسیم می‌شوند.

برخی از آنها از ارز های فیات به‌ عنوان پشتوانه استفاده می‌کنند.

پشتوانه برخی از آنها دارایی‌ هایی مانند طلا است.

ثبات قیمت برخی از آنها به پشتوانه ارزهای دیجیتال دیگر تأمین می‌شود و برخی از آنها از الگوریتم‌ هایی خاص برای حفظ ثبات قیمت استفاده می‌کنند.

برخی از استیبل کوین‌ها مانند توکن‌های رپد (Wrapped tokens) هم اساساً قیمت ثابتی ندارند و قیمت آنها وابسته به ارز دیجیتال پشتوانه آنها (مانند بیت کوین یا اتر) است.

در ادامه انواع استیبل کوین‌ها را به‌ تفکیک عملکرد بررسی می‌کنیم:

۱-استیبل کوین با پشتوانه پول ملی

استیبل کوین‌های با پشتوانه فیات، همیشه ارزشی معادل واحد‌های فیات پشتوانه خود دارند، به این صورت که در ازای عرضه هر کوین جدید به بازار، یک واحد از ارز فیات به خزانه این استیبل کوین افزوده خواهد شد.

استیبل کوین‌های با پشتوانه ارزهای فیاتی نظیر دلار آمریکا، یورو و ین، اولین و ساده‌ ترین استیبل کوین‌ها هستند که با نسبت یک‌ به‌ یک پشتیبانی می‌شوند.

تا زمانی که ارزش ارز اصلی و پایه و یا سبدی از ارزها ثابت بماند، استیبل کوین ارزش خود را حفظ خواهد کرد.

آنها اساساً اعتبار خود را از اعتبار صادرکننده ارز فیات، وام می‌گیرند و این بانک مرکزی کشور است که از ارزش آنها محافظت می‌کند.

تتر (USDT) با ارزش بازار ۶۲.۲ میلیارد دلاری، با اختلاف زیاد بزرگ‌ ترین استیبل کوین با پشتوانه فیات محسوب می‌شود.

دیگر استیبل کوین‌های برجسته از جمله یو اس‌ دی‌ کوین (USDC) متعلق به شرکت‌ های سیرکل (Circle) و کوین بیس با ۲۳ میلیارد دلار، بایننس یواس‌دی (BUSD) با ۹.۶ میلیارد دلار و دای (DAI) با ۴.۸ میلیارد دلار در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند.

تتر برای مدت‌ها مدعی بود که به‌صورت ۱۰۰ درصدی با دلار آمریکا پشتیبانی می‌شود اما پس از آنکه دادستان عمومی نیویورک از تتر شکایت کرد، مشخص شد که ۲۶ درصد از این تتر ها، بدهی‌ های صرافی بیت‌ فینکس به تتر هستند (بیت‌فینکس شرکت خواهر تتر به شمار می‌رود).

تتر اخیراً اعلام کرده است که حدود ۳ درصد از ذخایر نقدی این شرکت را پول نقد تشکیل می‌دهد.

۲-استیبل کوین با پشتوانه دارایی

استیبل کوینی که با دارایی پشتیبانی می‌شود، شبیه به نوع با پشتوانه فیات است، با این تفاوت که دارایی‌ های فیزیکی نظیر طلا را به‌ عنوان پشتوانه نگهداری می‌کند.

استیبل کوین‌های با پشتوانه دارایی، ارز های فیات را با طیف متنوعی از وثیقه‌ های ملموس جایگزین می‌کنند که در این بین طلا که یک ذخیره ارزش سنتی به شمار می‌آید، یکی از رایج‌ترین این وثیقه‌ ها است.

با این حال برخی دیگر از استیبل کوین‌ های با پشتوانه دارایی هم وجود دارند که با سبدی از فلزات گران‌ بها و یا حتی با املاک و مستغلات سوئیس پشتیبانی می‌شوند.

عموماً این دسته از استیبل کوین‌ها با میزان مشخصی از کالا مرتبط هستند که در یک مکان شناخته‌ شده ذخیره می‌شوند و اغلب تحت حسابرسی‌های معتبر بین‌المللی قرار می‌گیرند، موضوعی که تتر مدت‌ ها از آن اجتناب می‌کرد.

یکی از نمونه‌های مشهور استیبل کوین با پشتوانه دارایی، تتر گلد (XAUT) است که از سوی شرکت تتر عرضه شده است.

هر واحد تتر گلد برابر با یک اونس طلای لندن است.

از نمونه‌های دیگر استیبل‌ کوین‌های با پشتوانه دارایی می‌توان به پکس گلد (Pax Gold) و دیجیکس گلد (Digix Gold) اشاره کرد.

پکس گلد یک توکن ERC-۲۰ است که چارلز کاسکاریلا (Charles Cascarilla) مدیرعامل پکسوس آن را ایجاد کرده است.

این توکن با یک تروی اونس طلای خالص لندن پشتیبانی می‌شود.

این میزان طلا در انبار شرکت برینک (Brink) در پایتخت انگلیس که موردتأیید انجمن بازار شمش لندن (LMBA) است نگهداری می‌شود.

دارندگان پکس گلد می‌توانند در هر زمان دلخواه توکن‌ های خود را معامله کرده و در ازای آنها طلای واقعی دریافت کنند.

دیجیکس گلد هم معادل یک گرم طلای خالص ۹۹.۹۹ درصد است که در سنگاپور ذخیره شده و هر سه ماه یک بار حسابرسی می‌شود.

۳-استیبل کوین با پشتوانه ارز دیجیتال

استیبل کوین‌های با پشتوانه ارز دیجیتال از وام‌ هایی با وثیقه مازاد استفاده می‌کنند تا ارزششان را ثابت نگه دارند.

استیبل کوین‌ های مبتنی بر ارز دیجیتال با سبدی از یک یا چند ارز دیجیتال پشتیبانی می‌شوند.

از آنجایی که ارز های دیجیتال خود بسیار بی‌ ثبات هستند، این استیبل کوین‌ ها وام‌ هایی با وثیقه مازاد بسیار زیاد ارائه می‌دهند و از وام‌ گیرندگان می‌خواهند توکن‌ های خود را در قراردادهای هوشمند قفل کنند.

در صورتی که ارزش وثیقه، بیش از حد کاهش یابد توکن‌های وثیقه نقد می‌شوند تا از ضررهای بیشتر جلوگیری شود.

یکی از معروف‌ترین استیبل کوین‌ های با پشتوانه ارز دیجیتال، دای (DAI) نام دارد که ارزشی معادل یک دلار داشته و متعلق به پلتفرمی به نام میکردائو (MakerDAO) است.

دای یک استیبل کوین غیر متمرکز است و برای استفاده از آن نیازی به اعتماد به هیچ نهاد ثالثی نیست.

برخلاف سایر ارزهای دیجیتال با ثبات که قیمتشان با پشتوانه فیات سپرده‌ گذاری‌ شده در بانک ثابت می‌ماند، قیمت دای با وثیقه‌ گذاری یک ارز دیجیتال مانند اتریوم در یک قرارداد هوشمند به‌ نام صندوق سپرده‌گذاری ثابت می‌ماند.

برای تولید دای کاربر باید ارز دیجیتال خود را در یک صندوق سپرده‌ گذاری یا Vault واریز کند.

این صندوق سابقاً Collateralized Debt Position و یا به اختصار CDP نامیده می‌شد که در ابتدا برای وثیقه‌ گذاری در این صندوق فقط از اتر استفاده می‌شد اما در حال حاضر از بعضی ارزهای دیجیتال دیگر مانند BAT هم می‌توان برای وثیقه‌ گذاری استفاده کرد.

۴-رپد توکن‌ ها

توکن رپد (Wrapped Token) ارز دیجیتالی است که پشتوانه آن یک ارز دیجیتال دیگر است.

خیلی از کارشناسان این نوع ارز دیجیتال را استیبل کوین نمی‌دانند چرا که کاربردهای گسترده ندارد و چندان مستقل نیست.

اصطلاح رپد به‌ معنای پوشش است و از این نام می‌توان توکنی را تصور کرد که در پوشش یک توکن یا کوین دیگر قرار گرفته است.

به عبارت دیگر واحد های یک ارز دیجیتال، در یک آدرس مخصوص ریخته می‌شود و به‌ ازای آن به‌ طور خودکار در شبکه دیگر، توکن رپد ایجاد می‌شود.

از نمونه‌های بارز توکن رپد می‌توان به رپد بیت کوین (Wrapped Bitcoin) اشاره کرد که اولین بار روی شبکه اتریوم عرضه شد.

هر توکن رپد بیت کوین با یک واحد بیت کوین، پشتوانه‌ سازی می‌شود و بنابراین قیمت هر واحد از آن برابر با یک واحد بیت کوین است.

از آنجا که شبکه بیت کوین و اتریوم مستقل هستند و نمی‌ توان به‌طور مستقیم از بیت کوین در تراکنش‌ های اتریوم و برنامه‌های غیر متمرکز استفاده کرد، توکن رپد بیت کوین به افرادی که تمایل داشته باشند با بیت کوین در شبکه اتریوم فعالیت کنند کمک می‌کند.

از میان انواع استیبل کوین‌ هایی که برشمردیم، دو دسته اول (یعنی استیبل کوین‌های با پشتوانه فیات و دارایی)، استیبل کوین‌های متمرکز هستند، چراکه یک یا چند سازمان متمرکز آنها را کنترل و اداره می‌کنند و سه دسته بعدی (یعنی استیبل کوین‌های با پشتوانه ارز دیجیتال، استیبل کوین‌های الگوریتمی و رپد توکن‌ها) غیرمتمرکز یا نیمه‌ متمرکز هستند، چون با استفاده از یک شبکه بلاک چینیِ غیر متمرکز مانند اتریوم کار می‌کنند و واسطه‌ ها کمترین نقش ممکن را در این میان دارند.

کاربردهای استیبل کوین‌ ها

اگرچه استیبل کوین‌ها هم از نظر فناوری و عملکرد و هم از نظر حجم بازار هنوز فرصت زیادی برای پیشرفت دارند اما در حال حاضر نیز امکان استفاده از آنها در دنیای واقعی وجود دارد.

۱-بهبود عملکرد صرافی‌ های ارز دیجیتال

در حال حاضر به دلیل سخت‌گیری‌ ها در حوزه قانون‌ گذاری، تعداد محدودی از صرافی‌ های ارز دیجیتال از ارزهای فیات پشتیبانی می‌کنند.

استفاده از ارز دیجیتال با ثبات به صرافی‌ ها کمک می‌کند که این مشکل را حل کنند و امکان استفاده از جفت ارزهای کریپتو- فیات را در اختیار کاربران قرار دهند که کار را برای تریدر‌ ها و سرمایه‌ گذاران تازه‌ کار به‌ مراتب آسان‌ تر خواهد کرد.

۲-استفاده روزمره

می‌توان از استیبل کوین ها مانند ارزهای فیات رایج در داد و ستد های روزمره استفاده کرد با این تفاوت که استیبل کوین ها از مزیت‌ های ارز های دیجیتال نیز بهره‌مند هستند.

ممکن است در آینده نزدیک بتوانیم برای پرداخت هزینه شام در رستوران از تلفن همراه خود استفاده کرده و ارز دیجیتال پرداخت کنیم، دقیقاً مانند آنچه که طرفداران ارز های دیجیتال در رویای خود می‌بینند.

۳-محافظت از سرمایه در برابر سقوط ارزش ارز ملی

در صورت افت شدید ارزش پول ملی در یک کشور، شهروندان می‌توانند با تبدیل ارز ملی به یک ارز دیجیتال از ارزش دارایی خود محافظت کنند.

اما با توجه به اینکه ارزهای دیجیتال نوسانات بالایی دارند بهترین گزینه برای حفظ ثبات، خرید استیبل کوین‌ها است.

۴-پرداخت‌ ها و حواله‌ های بین‌ المللی

از استیبل کوین‌ ها می‌توان به‌ راحتی برای پرداخت‌ ها و حواله‌ های برون‌ مرزی استفاده کرد بی‌آنکه نیاز باشد ارز های دیجیتال را مرتباً به یکدیگر تبدیل کرده و بخش قابل‌ توجی از مبلغ را به‌ عنوان کارمزد صرف کنیم.

این ایده می‌تواند بسیاری از استارت‌آپ‌ ها و شرکت‌ ها را در خرید و فروش‌ های بین‌ المللی یاری کند.

همچنین میلیون‌ ها نفر از کارگران مهاجر و خانواده‌ هایشان در سراسر جهان می‌توانند در کمترین زمان و با کمترین هزینه پول‌های خود را انتقال دهند.

۵-آسان‌سازی پرداخت‌های همتا به همتا و قراردادهای هوشمند

دنیای آینده پر از قرارداد های هوشمندی است که خدمات سنتی امروز مانند بانک‌ داری، بیمه، وام‌ دهی، اجاره و پرداخت حقوق را به‌صورت اتوماتیک و بدون نیاز به تأیید نهاد ثالث انجام می‌دهند.

در چنین شرایطی استیبل‌کوین‌ ها به‌دلیل ثبات ارزششان، نقش مهمی را در پرداخت‌ های همتا به‌ همتا و هوشمند ایفا خواهند کرد.

خطرات و محدودیت‌ های استیبل کوین‌ ها

با وجود تمام مزیت‌ هایی که برای استیبل‌کوین‌ ها برشمردیم، این ارزهای دیجیتال به‌دلیل ماهیت خاص و کاربرد‌ گسترده‌ای که دارند، شامل محدودیت‌ ها و خطراتی نیز هستند.

۱-تمرکزگرایی در دنیای غیرمتمرکز‌ ها

استیبل کوین‌‌های با پشتوانه ارز های فیات و دارایی‌ ها که در حال حاضر پرطرفدارترین نوع استیبل کوین‌ها را تشکیل می‌دهند، همچنان با ارزش‌ های مورد انتظار در دنیای بلاک چین فاصله چشمگیری دارند.

این ارزها توسط نهاد‌ های متمرکز کنترل و عرضه می‌شوند، بنابراین همه ارزش استیبل کوین‌ها در گرو اعتماد به این نهادها است.

تنها راه حل موجود برای حل مشکل اعتماد به این نهاد‌ها، حسابرسی آنها توسط نهاد ثالث است که این هم به نوبه خود با ذات تمرکز زدایی و حذف واسطه‌ ها در تضاد است.

۲-مشکلات پیش‌بینی نشده در پروتکل‌ ها

برخی از استیبل‌کوین‌ های الگوریتمی، مشکلات پیش‌ بینی نشده‌ای را در بازار تجربه می‌کنند.

چنین اتفاقاتی ناشی از آن است که این استیبل کوین‌ ها، فقط متناسب با شرایط و احساسات عادی بازار طراحی شده‌اند.

به‌عنوان مثال، استیبل کوین فِی (FEI) که قرار بود بدون پشتوانه دلاری (مانند تتر) و بدون پشتوانه ارز دیجیتال (مانند دای) و فقط از طریق استخر نقدینگی جفت‌ارز فِی/اتر قیمت خود را در نزدیکی یک دلار ثابت نگه دارد، در ابتدای کار خود تا نیم دلار سقوط کرد.

۳-نقد شوندگی اندک در برابر دارایی

این مشکل مخصوص استیبل کوین‌ هایی است که با دارایی‌ ها پشتیبانی می‌شوند.

فرض کنید کوینی دارید که پشتوانه آن طلا است و می‌خواهید آن را نقد کنید، انجام این کار احتمالاً مستلزم این است که چند ماه زمان صرف کنید.

ممکن است لازم باشد به کشوری سفر کنید که صندوق وثیقه‌ گذاری شده در آن قرار دارد و برای این کار باید هزینه‌ های بسیار زیادی را متحمل شوید.

۴-قانون‌گذاری سختگیرانه

استیبل کوین‌ها بسته به نحوه استفاده و اینکه چه افرادی از آنها استفاده می‌کنند، می‌توانند از لحاظ قانونی جنجال‌ برانگیز باشند.

در حالی که بانکدار ها و مقامات قانون‌گذار از استیبل کوین‌ها به‌عنوان ابزاری بسیار مفید نام می‌برند اما ظرفیت برخی توکن‌ ها برای رقابت با ارزهای ملی، قانون‌ گذاران را در این زمینه بسیار محتاط و نگران کرده است.

برای نمونه کافی است نگاهی به سرگذشت پروژه استیبل کوین فیسبوک (با نام سابق لیبرا و نام فعلی دییم) بیندازیم تا سختی‌ ها و موانع پیش روی یک استیبل کوین با ۲.۳ میلیارد کاربر بالقوه را درک کنیم.

نتیجه گیری

استیبل کوین‌ ها ارز های دیجیتالی هستند که برخی از ویژگی‌ های ذاتی ارز های دیجیتال را به‌همراه ندارند.

استیبل کوین‌ ها از نوسان قیمت رنج نمی‌برند و ماهیت نیمه‌‌ متمرکز آنها باعث می‌شود که تا حدی از ذات حقیقی ارز های دیجیتال دور شوند اما نمی‌توان مزایای وجود آنها را در دنیای ارزهای دیجیتال انکار کرد.

این ارزهای با ثبات باعث شده‌اند بخشی از امنیت و اطمینان خاطری که در دنیای ارزهای فیات (به‌واسطه ثبات قیمتشان) وجود داشت به دنیای ارز های دیجیتال هم وارد شود.

در بین همه انواع استیبل کوین‌ ها، استیبل کوین‌ های الگوریتمی تنها نوع غیر متمرکز هستند که بدون نیاز به هیچ پشتوانه‌ ای و تنها با تکیه بر الگوریتم‌های خاص خود کار می‌کنند.

با این حال که محبوبیت این استیبل کوین‌ ها هنوز به‌اندازه انواع متمرکزی مانند تتر نیست اما با گذر زمان و افزایش محبوبیت آنها در بین افراد جامعه می‌توان مشکل متمرکز بودن را هم حل کرد و از استیبل کوین‌ هایی استفاده کرد که در عین حفظ ثبات قیمت، اصل تمرکز زدایی را هم رعایت می‌کنند.